Net-billing

Net-billing to obowiązujący od 1 kwietnia 2022 r. system rozliczeń dla nowych prosumentów energii odnawialnej w Polsce, zastępujący wcześniejszy system opustów (net-metering). W net-billingu prosument sprzedaje do sieci nadwyżki wyprodukowanej energii po cenie rynkowej i za uzyskane środki (depozyt prosumencki) kupuje energię, gdy jego instalacja nie pokrywa bieżącego zapotrzebowania. Poniżej przedstawiono oferty głównych firm energetycznych oraz nowatorskie rozwiązania od alternatywnych dostawców, wraz z zasadami rozliczeń, dodatkowymi korzyściami i warunkami umów, opiniami użytkowników oraz najnowszymi regulacjami wpływającymi na net-billing.

Zasady rozliczeń w net-billingu – standardy i regulacje

Podstawowe zasady (ustawowe) net-billingu są jednakowe dla wszystkich sprzedawców energii: prosument oddaje nadwyżki do sieci i otrzymuje za nie wynagrodzenie według rynkowej ceny energii. Do końca czerwca 2024 r. obowiązywała miesięczna cena rynkowa (RCEm) – średnia z rynku dnia następnego za dany miesiąc kalendarzowy. Oznaczało to, że Tauron, PGE, Enea, E.ON, Energa i inni sprzedawcy płacili za 1 kWh oddaną przez prosumenta dokładnie stawkę RCEm ogłoszoną przez PSE dla danego miesiąca. Od lipca 2024 planowano przejście na rozliczenia godzinowe (RCE), czyli według cen z każdej godziny, co miało zwiększyć dokładność rozliczeń.

Najnowsze regulacje (grudzień 2024) wprowadziły jednak większą elastyczność i poprawę warunków dla prosumentów:

• Wybór sposobu rozliczeń – Prosumenci, którzy rozpoczęli produkcję przed 1 lipca 2024, mogą pozostać przy miesięcznej cenie RCEm zamiast automatycznego przejścia na godzinowe RCE (wymaga to złożenia oświadczenia u sprzedawcy). Jednocześnie wszystkim prosumentom umożliwiono przejście na rozliczenia godzinowe na wniosek.
• Wyższa wartość depozytu – Do wartości energii zapisanej na depozycie prosumenckim dodawany jest współczynnik 1,23 (23%). Dzięki temu prosument de facto otrzymuje o 23% więcej środków za sprzedaną energię, co kompensuje podatek VAT i sprawia, że rozliczenia odbywają się efektywnie w cenach brutto (wcześniej sprzedaż była po cenie netto, a zakup po cenie brutto). Zwiększa to wartość depozytu i obniża koszty zakupu prądu z sieci.
• Zwrot nadpłaty z depozytu – Po 12 miesiącach niewykorzystane środki na depozycie prosumenckim można częściowo wypłacić. Dotychczas było to 20%, natomiast nowe przepisy zwiększyły ten limit do 30% zwrotu niewykorzystanych środków. Ma to chronić prosumentów przed utratą zbyt dużej części niewykorzystanych nadwyżek.
• Ochrona przed spadkiem cen – Możliwość pozostania przy RCEm dla “starych” prosumentów ma zabezpieczyć ich przed niższymi cenami godzinowymi w okresach, gdy energia w ciągu dnia może być tania. Z kolei prosumenci wybierający rozliczenie godzinowe mogą korzystać z wyższych stawek w szczytach cenowych.

Poza powyższymi zmianami, kluczowe regulacje to utrzymanie zasady, że depozyt prosumencki rozliczany jest w cyklu 12-miesięcznym – po upływie roku niewykorzystane środki (po odjęciu wspomnianego 30% możliwego zwrotu) przepadają lub są przekazywane na wskazane fundusze zgodnie z ustawą. Dlatego tak ważne jest odpowiednie dobranie mocy instalacji i zwiększanie autokonsumpcji, aby jak najmniej energii tracić po roku. Zwraca się uwagę, że net-billing jest bardziej skomplikowany niż poprzedni system opustów – ceny zmieniają się co miesiąc, rachunki są mniej przejrzyste, a prosument musi śledzić wartość swojego depozytu. Mimo to, w pierwszym okresie działania systemu wielu nowych prosumentów odnotowało korzyści finansowe dzięki zbiegowi okoliczności: wysokim cenom rynkowym sprzedaży energii przy jednoczesnym zamrożeniu cen energii kupowanej przez gospodarstwa domowe w 2022–2023. W efekcie nowi prosumenci na net-billingu chwilowo wychodzili lepiej niż ci na starych opustach, choć przy niższych cenach energii ta przewaga się zmniejsza.

Poniżej przedstawiamy oferty poszczególnych firm – zarówno największych sprzedawców (tzw. sprzedawców z urzędu), jak i nowych graczy oferujących własne programy rozliczeń. W podsumowaniu znajduje się tabela porównawcza kluczowych parametrów ofert.

Net-billing

Oferty głównych sprzedawców energii (net-billing standardowy)

Większość dużych sprzedawców energii – takich jak PGE Obrót, Tauron Sprzedaż, Enea, Energa (Orlen) czy E.ON (dawniej Innogy) – rozlicza prosumentów zgodnie z ustawowym modelem net-billingu. Oznacza to, że stawki odkupu energii są uzależnione od cen rynkowych ogłaszanych przez PSE i jednakowe u wszystkich tych sprzedawców. Poniżej opisano wspólne cechy i ewentualne drobne różnice oraz dodatkowe usługi oferowane przez poszczególne firmy:

PGE Obrót

• Rozliczenie nadwyżek: według miesięcznej ceny RCEm ustalanej przez Operatora Informacji Rynku Energii (PSE). PGE nie narzuca żadnych własnych mnożników ani opłat za odkup – płaci dokładnie cenę rynkową z miesiąca oddania energii. Od 2024 r. prosumenci PGE mogą wybrać przejście na ceny godzinowe (RCEh) lub pozostać przy RCEm, zgodnie z nowymi przepisami.
• Okresy i depozyt: PGE prowadzi tzw. konto prosumenckie, na którym ewidencjonuje wartość oddanej energii. Depozyt jest rozliczany w cyklu rocznym – środki niewykorzystane po 12 miesiącach ulegają redukcji (można odzyskać 30% nadwyżki, reszta wygasa). Standardowy okres rozliczeniowy faktur za energię u PGE to pół roku lub miesiąc (prosument może wnioskować o zmianę cyklu rozliczeń).
• Opłaty i umowa: Prosumenci u PGE korzystają z umowy kompleksowej (zakup i sprzedaż energii w jednym). Stosowana jest taryfa dla domu (G11 lub inna wybrana) po stronie zakupu – w 2023 i 2024 ceny dla gospodarstw domowych były częściowo zamrożone ustawowo. PGE stosuje standardową opłatę handlową (ryczałt miesięczny) jak dla innych klientów, brak dodatkowych opłat za bycie prosumentem. Umowy są zwykle na czas nieokreślony z 1-mies. okresem wypowiedzenia (chyba że klient wybierze ofertę promocyjną ze stałą ceną, wtedy umowa terminowa na 24+ mies.).
• Dodatkowe korzyści: PGE, jako największy sprzedawca, oferuje rozbudowane e-usługi i produkty OZE. Klienci mają do dyspozycji wygodny eBOK (elektroniczne biuro obsługi) do monitorowania zużycia i produkcji. Firma rozwija ofertę zielonych technologii – można u nich zamówić instalację fotowoltaiczną, magazyn energii, pompę ciepła czy ładowarkę EV. PGE wdrożyła także od sierpnia 2024 taryfę dynamiczną powiązaną z godzinowymi cenami rynku (RDN) dla chętnych klientów, co może zainteresować prosumentów chcących maksymalnie wykorzystać zmienność cen (np. ładować urządzenia, gdy prąd tani).
• Opinie użytkowników: PGE jest cenione za stabilność i kompleksowość usług („własne zasoby wytwórcze zapewniają stabilność dostaw”) oraz szeroką ofertę urządzeń OZE. Pewne zastrzeżenia pojawiają się co do obsługi – np. wydłużony czas oczekiwania na infolinii bywa problemem, choć cyfryzacja (portal online) częściowo to rekompensuje.

Tauron Sprzedaż

• Rozliczenie nadwyżek: analogicznie jak PGE – Tauron rozlicza nadwyżki po miesięcznej cenie RCEm (dla nowych prosumentów od 2022). Od 2024 dostępne są rozliczenia godzinowe na życzenie lub powrót do RCEm dla uprawnionych. Tauron w komunikacji podkreśla edukację klientów – na blogu „Lepiej Tauron” dokładnie tłumaczy różnice między opustami a net-billingiem i nowe zasady, aby ułatwić prosumentom zrozumienie systemu.
• Okresy i depozyt: zasady identyczne jak w PGE – depozyt 12-miesięczny z 30% zwrotem rocznym niewykorzystanych środków. Tauron informuje, że jeśli prosument nie zużyje wartości energii w ciągu roku, niewykorzystana nadwyżka (po częściowym zwrocie) przepada.
• Opłaty i umowa: umowa kompleksowa (sprzedaż + dystrybucja) z taryfą G. Tauron jako sprzedawca z urzędu oferuje taryfy zatwierdzane przez URE, jak i dobrowolne oferty rynkowe. Prosumenci mogą pozostać na taryfie regulowanej lub wybrać ofertę wolnorynkową (np. gwarancja stałej ceny na X czasu). Standardowa opłata handlowa u Taurona dla taryf G wynosi ok. 12-15 zł/mies (chyba że promocja znosi opłatę). Umowy mogą być na czas nieokreślony.
• Dodatkowe korzyści: Tauron aktywnie rozwija usługi dla prosumentów i ofertę smart home. Klienci chwalą szeroki wybór taryf i rozwój usług OZE (np. możliwość zakupu paneli, pomp ciepła, magazynów energii z grupy Tauron). Tauron również uruchomił taryfę dynamiczną (od sierpnia 2024) umożliwiającą rozliczanie poboru energii po cenach godzinowych RDN. Dla prosumenta skorzystanie z taryfy dynamicznej oznacza, że cena zakupu prądu co godzinę odpowiada cenie giełdowej – może to przynieść oszczędności, jeśli zużycie przenieść na tanie godziny.
• Opinie użytkowników: Opinie o Tauronie są mieszane. Klienci doceniają bogatą ofertę i nowoczesne e-BOK (sporo spraw można załatwić zdalnie), lecz krytykują obsługę klienta – zwłaszcza długie oczekiwanie na infolinii czy w punktach obsługi. Firma nadrabia to częściowo cyfryzacją (formularze online, eBOK) i faktem, że wiele spraw (np. zmiana taryfy, przepisanie licznika) da się zrobić bez osobistej wizyty.

Enea

• Rozliczenie nadwyżek: Enea (sprzedawca z urzędu w zachodniej i północno-zach. Polsce) także stosuje net-billing według cen RCEm, bez dodatkowych narzutów. Prosument sprzedaje energię po cenie z PSE za dany miesiąc – identycznie jak w PGE czy Tauronie.
• Okresy i depozyt: Depozyt 12-miesięczny z 30% zwrotem rocznym (po zmianach 2024). Enea informuje prosumentów o każdej zmianie RCEm oraz rozlicza konto prosumenckie podobnie do innych firm.
• Opłaty i umowa: Standardowa umowa kompleksowa, taryfa G (uregulowana lub oferta rynkowa Enea). Enea wprowadziła również taryfę dynamiczną z godzinowymi cenami (zgodnie z wymogiem prawa energetycznego). Opłaty handlowe i warunki – porównywalne do PGE/Tauron.
• Dodatkowe korzyści: Enea oferuje swoim klientom program Enea Eco – w ramach którego sprzedaje instalacje PV, magazyny energii i inne rozwiązania OZE. Nie ma doniesień o specjalnych rabatach dla prosumentów, ale Enea prowadzi np. akcje edukacyjne i doradztwo energetyczne. Podobnie jak inni duzi sprzedawcy, Enea umożliwia przeniesienie nadwyżek na inne swoje punkty poboru tylko w zakresie ustawowym (dla prosumenta zbiorowego/wirtualnego to osobny status ustawowy – nie dotyczy zwykłego prosumenta indywidualnego). Standardowo nie można przekazać własnego depozytu na rachunek innego odbiorcy – nadwyżki służą tylko do obniżenia rachunku za energię u tego samego prosumenta.
• Opinie użytkowników: Enea jest postrzegana jako solidny sprzedawca, choć mniej obecny w mediach niż PGE/Tauron. Klienci indywidualni w regionie często pozostają przy Enei z uwagi na lokalny zasięg. W rankingach obsługi plasuje się średnio (podobne bolączki – infolinia, formalności) ale chwalona jest stabilność dostaw.

Energa (Grupa Orlen)

• Rozliczenie nadwyżek: Energa Obrót (należy do PKN Orlen) obsługuje głównie północną Polskę. Dla prosumentów stosuje net-billing wg RCEm, identycznie jak pozostali. Energa publikowała komunikaty dla prosumentów o wdrażaniu systemu rozliczeń RCEm i przygotowaniu do RCEh.
• Okresy i depozyt: Zgodnie z ustawą – 12 miesięcy, 30% zwrotu po roku. Energa udostępnia w eBOK informacje o zgromadzonym depozycie. W razie zmiany prawa (np. przejście na godzinowe) firma informuje o możliwości złożenia oświadczeń itp.
• Opłaty i umowa: Standardowa taryfa G (Energa Obrót ma taryfy zatwierdzane przez URE dla swoich obszarów). Orlen po przejęciu Energi nie zmienił zasad dla dotychczasowych klientów – warunki umów prosumentów pozostają takie same.
• Dodatkowe korzyści: Jako część Orlenu, Energa promuje pakiety ”Energia dla domu + fotowoltaika”. Orlen umożliwia np. połączenie oferty prądu z rabatami na paliwo lub inne usługi koncernu, aczkolwiek dedykowane promocje dla prosumentów (np. tańsza usługa magazynu energii) nie są powszechne. Energa również sprzedaje własne zestawy PV (poprzez spółkę Energa Obrót) i magazyny domowe.
• Opinie użytkowników: Energa/Orlen jest dobrze oceniana za innowacyjność – np. plany wdrożenia smart liczników i integrację usług (prąd + gaz + paliwo). Jednak jako nowa marka na rynku detalicznym (Orlen w elektrowniach) dopiero buduje zaufanie. Pojawiają się pozytywne opinie za szybki eBOK i poprawę obsługi w 2023 r., choć część klientów krytykuje procesy fakturowania (po wprowadzeniu net-billingu były opóźnienia we wdrożeniu systemów bilingowych, co Energa komunikowała oficjalnie).

E.ON (dawniej Innogy)

• Rozliczenie nadwyżek: E.ON Polska (sprzedawca wywodzący się z Innogy Stoen, działający głównie w Warszawie) również rozlicza prosumentów według net-billingu RCEm. Cena za oddaną energię odpowiada miesięcznej cenie PSE – brak indywidualnych stawek. Od 2024 E.ON umożliwił rozliczenia godzinowe lub pozostanie na RCEm dla uprawnionych, tak jak inni.
• Okresy i depozyt: Standardowe – depozyt 12 mies., 30% zwrot. Innogy (teraz E.ON) jako pierwszy wprowadził już wcześniej w Warszawie e-monitoring produkcji – prosumenci mają wgląd online w bilans energii.
• Opłaty i umowa: W Warszawie E.ON pełni rolę sprzedawcy z urzędu, więc oferuje taryfę regulowaną G11 oraz różne oferty wolnorynkowe (np. „E.ON Trend” – stała cena na rok lub „Eco” – energia 100% z OZE z certyfikatem). Dla prosumenta wybór oferty wpływa na cenę zakupu energii, natomiast cena odkupu nadwyżek zawsze zgodna z net-billing (chyba że oferta przewiduje bonusy). Opłata handlowa w E.ON zależy od oferty (w regulowanej ~12 zł/mies., w niektórych rynkowych zniesiona).
• Dodatkowe korzyści: E.ON kładzie nacisk na energię zieloną – standardem jest, że energia pobrana przez klientów jest bilansowana gwarancjami pochodzenia (co dla prosumenta ma znaczenie wizerunkowe – sprzedana przez niego energia też jest OZE). Firma oferuje pakiety z magazynem energii – np. promocja dla klientów kupujących fotowoltaikę i magazyn: gwarancja niższej ceny prądu. E.ON nie oferuje co prawda „wirtualnego magazynu” ponad ustawowy depozyt, ale stara się zapewnić komfort obsługi (np. aplikacja mobilna do śledzenia produkcji).
• Opinie użytkowników: Dawna Innogy miała mieszane oceny – klienci chwalili stabilność dostaw w stolicy, narzekali na biurokrację. Po rebrandingu na E.ON poprawiono obsługę – skrócono kolejki na infolinii i uproszczono e-faktury. Prosumenci z Warszawy wskazują, że rozliczenia net-billing przebiegają u E.ON bezproblemowo, choć rachunki są złożone i trudne w zrozumieniu (to bolączka ogólna net-billingu, nie tylko E.ON).

Uwaga: W przypadku wszystkich powyższych sprzedawców stawki odkupu energii (w zł/kWh) są praktycznie identyczne, bo wynikają z tego samego mechanizmu RCEm publikowanego przez PSE. Dla przykładu, w styczniu 2025 RCEm wynosiło 0,4800 zł/kWh – tyle płaciły za energię prosumencką PGE, Tauron, Enea, Energa, E.ON itd.. Nie ma tu konkurencji na cenę odkupu, a różnice w ofercie dotyczą raczej obsługi, ewentualnych opłat handlowych oraz usług dodatkowych.

Net-billing

Net-billing

Alternatywne oferty i rozwiązania dla prosumentów

W odpowiedzi na wyzwania net-billingu pojawiły się nowe oferty firm prywatnych (często instalatorów PV lub niezależnych sprzedawców energii), które starają się zapewnić prosumentom dodatkowe korzyści – np. wirtualne magazyny energii 1:1, dłuższe okresy rozliczeń lub możliwość wykorzystania nadwyżek w innym miejscu. Zwykle są one dostępne dla klientów, którzy zakupią instalację PV u danego dostawcy, i wiążą się z opłatą abonamentową lub szczególnymi warunkami umowy. Poniżej kilka najciekawszych ofert tego typu:

Columbus Energy – Dynamiczne bilansowanie 1:1

Columbus Energy (znany dostawca instalacji PV) wprowadził autorski system rozliczeń nazwany „Dynamiczne bilansowanie z gwarancją 1:1”, który imituje stary system opustów – prosument może oddać 1 kWh i odebrać później pełną 1 kWh. W praktyce Columbus prowadzi dla klienta wirtualny magazyn energii (WME) rozliczany w jednostkach kWh, co pozwala bilansować nadwyżki 1 do 1 w okresie obowiązywania umowy. Kluczowe cechy tej oferty:

• Gwarancja 1:1 w kWh: Za każdą 1 kWh wysłaną do sieci prosument może odebrać 1 kWh, bez potrącania 20% (jak było w opustach) i niezależnie od zmian cen. W efekcie klient unika ryzyka niższych cen sprzedaży – ma realnie bezpłatną “wirtualną baterię” o sprawności 100%.
• Okres rozliczeń: Columbus utrzymuje wirtualny magazyn przez cały okres trwania umowy (30 miesięcy). W tym czasie nadwyżki nie przepadają co roku – są przenoszone dalej. Dopiero po zakończeniu umowy ewentualna niewykorzystana energia jest rozliczana jako nadpłata finansowa po z góry ustalonej cenie. To wydłuża horyzont wykorzystania nadwyżek znacznie powyżej 12 miesięcy.
• Rozliczenie finansowe: Columbus jako licencjonowany sprzedawca dokonuje faktycznego rozliczenia finansowego z prosumentem w tle (zgodnie z net-billingiem godzinowym), ale klient tego nie odczuwa – zamiast tego widzi prosty bilans kWh. Cena odkupu rynkowego nie jest bezpośrednio stosowana do klienta, więc w umowie nie ma klasycznej stawki odkupu; klient płaci tylko ewentualną różnicę jeśli zużyje więcej kWh niż oddał, po ustalonej cenie jednostkowej za brakującą energię.
• Stała cena zakupu prądu: Oferta gwarantuje stałą stawkę za energię pobieraną z sieci przez pierwsze 12 miesięcy (indeksowaną co roku względem hurtowych cen – jeśli ceny spadną np. o 10%, Columbus obniży stawkę o 10% w kolejnym roku). To znaczy prosument ma stabilną cenę prądu kupowanego, a jednocześnie nie martwi się o cenę sprzedawanego.
• Opłata produktowa: W zamian za te udogodnienia Columbus pobiera miesięczną opłatę – 24,99 zł miesięcznie w tej ofercie. Nie ma dodatkowej opłaty handlowej poza tym abonamentem. Umowa na 30 miesięcy oznacza względnie krótłe zobowiązanie (2,5 roku).
• Pokrycie kosztów dystrybucji: Unikalną korzyścią jest możliwość pokrycia opłat dystrybucyjnych zgromadzonymi nadwyżkami. Columbus pozwala zamienić kWh z wirtualnego magazynu na rabat na opłaty dystrybucyjne (czyli użyć energii z magazynu do opłacenia np. opłaty sieciowej zmiennej). W standardowym net-billingu depozyt rozlicza tylko cenę energii, a kosztów dystrybucji nie da się nim pokryć – tu Columbus wypełnia tę lukę. Dzięki temu ich bilansowanie 1:1 odnosi się do całego rachunku za kWh (podobnie jak w opustach, gdzie odbierana energia też nie miała dodatkowych kosztów zmiennych).
• Bonus za wysokie ceny: Dodatkowo Columbus przewidział ciekawy mechanizm motywacyjny – tzw. dynamiczna dopłata. Jeśli danego dnia cena energii na rynku hurtowym znacząco wzrośnie powyżej stałej stawki klienta, Columbus doda 10% bonusu za każdą kWh wprowadzoną tego dnia do sieci. To oznacza, że w dni z bardzo drogą energią prosument Columbus może nawet zyskać więcej (co wyrównuje brak bezpośredniego korzystania z cen rynkowych).
• Warunki dostępu: Oferta jest skierowana wyłącznie do klientów Columbus, którzy kupili od nich instalację PV o mocy 2–20 kWp. To element modelu biznesowego – Columbus zapewnia opiekę nad klientem od montażu paneli po rozliczanie energii.
• Opinie: Prosumenci korzystający z tej oferty chwalą prostotę rozliczeń – otrzymują bilans kWh, nie muszą śledzić zmiennych cen i depozytów. Za zaletę uznają też pełne wykorzystanie wyprodukowanej energii (nic nie przepada po roku) i brak zmartwień o rachunki zimą. Wadą jest oczywiście koszt abonamentu ~300 zł rocznie oraz konieczność związania się z Columbus (instalacja + 30 mies. umowy). Oferta jest jednak oceniana jako unikalna i korzystna dla tych, którzy przewidują niską autokonsumpcję i duże nadwyżki – w standardowym net-billingu by dużo stracili, tutaj odbiorą 100% energii.

Idea PV – Wirtualny Magazyn Energii (WME)

Idea PV (firma instalatorska) zaproponowała swoim klientom produkt Idea WME (Wirtualny Magazyn Energii) jako alternatywę dla net-billingu, naśladujący poprzedni system opustów. Oferta skierowana jest do osób, które kupią instalację fotowoltaiczną w Idea PV. Jej główne elementy:

• Bilansowanie ilościowe 1:0,8 lub 1:0,7: Klient może oddać do sieci nadwyżkę i odebrać 80% (dla instalacji ≤10 kW) albo 70% (powyżej 10 kW do 50 kW) oddanej energii. To dokładnie odpowiada zasadom starych opustów – za 1 kWh oddaną „przechowuje się” 0,8 kWh (mniejsze instalacje) lub 0,7 kWh (większe). Przy odbiorze tej energii nie płaci się opłat dystrybucyjnych zmiennych – Idea PV pokrywa je w ramach usługi. Zatem prosument korzysta jakby z wirtualnego magazynu w sieci ze sprawnością 80/70%. Choć to mniej korzystne niż 1:1 Columbus, Idea PV nie pobiera (według dostępnych informacji) miesięcznego abonamentu – koszt usługi jest zapewne wkalkulowany w cenę instalacji lub marżę na sprzedaży energii.
• Brak rocznego ograniczenia: W systemie Idea WME nadwyżka energii nie przepada po 12 miesiącach – jeśli nie zostanie wykorzystana w ciągu roku, dalej pozostaje w wirtualnym magazynie. Ma to uchronić prosumenta przed utratą niewykorzystanych kWh (co ma miejsce w net-billingu i opustach). Idea PV zapowiada, że nadwyżki mogą zostać spożytkowane np. do ładowania samochodu elektrycznego, a w przyszłości planuje możliwość sprzedaży niewykorzystanej energii na rynku spot. To sugeruje, że klient może zachować energię tak długo, aż znajdzie dla niej użycie – de facto rolowanie nadwyżek na kolejne lata, czego nie oferuje żaden duży sprzedawca (nie jest to standard rynkowy, raczej element umowy z Idea PV).
• Wykorzystanie w innych lokalizacjach: Dużym atutem jest opcja odebrania energii z wirtualnego magazynu w innym miejscu niż została wprowadzona. Oznacza to, że prosument mający np. dwa domy (albo firma z kilkoma oddziałami) może nadwyżki z instalacji w jednej lokalizacji wykorzystać do zasilenia innej swojej lokalizacji. Dla taryf G (gospodarstw domowych) Idea PV umożliwia przekazanie energii do innego domu właściciela – np. nadwyżki z domu głównego zużyć w domku letniskowym. Dla taryf C (małe firmy) stworzono formułę eProsument, pozwalającą bilansować energię między różnymi obiektami firmy. Ta ”spółdzielnia energetyczna” dla jednego prosumenta to bardzo korzystna opcja, zwiększająca wykorzystanie własnego prądu i oszczędności. Ustawowy net-billing co do zasady nie daje takiej możliwości wprost (chyba że poprzez formalne utworzenie tzw. prosumenta zbiorowego czy wirtualnego, co jest skomplikowane), więc Idea PV oferuje unikatową usługę.
• Warunki i umowa: Oferta Idea WME jest dostępna tylko przy zakupie instalacji PV w Idea PV. Umowa zapewne wiąże klienta na pewien okres (np. 15 lat działania wirtualnego magazynu – by symulować okres opustów). Sprzedawcą energii może być partner Idea PV (firma Eniga była wymieniana w materiałach szkoleniowych, być może to ona realizuje rozliczenia). Brak publicznych danych o opłacie stałej – możliwe, że Idea PV wymaga podpisania umowy na dostawę energii po określonych stawkach, które zawierają koszt usługi WME.
• Opinie: Oferta Idea WME była jedną z pierwszych takich inicjatyw i została odebrana pozytywnie przez prosumentów obawiających się net-billingu. Daje ona poczucie bezpieczeństwa, że energię “zmagazynowaną” w sieci odbierzemy w znacznej części nawet po długim czasie i że możemy nią zasilić inne nasze potrzeby (inne miejsce, samochód elektryczny). Minusem jest konieczność bycia klientem Idea PV – czyli zakup paneli od nich, co dla części osób może nie być opcją (jeśli już mają instalację). Dla nowych inwestorów to jednak atrakcyjny pakiet: instalacja + niemal tak korzystne rozliczenie, jak mieli wcześniejsi prosumenci na opustach.

Polenergia Sprzedaż – Zielona energia z gwarancją odkupu

Polenergia (niezależny sprzedawca prądu powiązany z grupą Polenergia) przygotowała ofertę dla prosumentów, zwłaszcza tych, którzy skorzystają z usług Polenergia Fotowoltaika. Ich propozycja dla gospodarstw domowych to m.in. pakiet „Zielona Energia dla Domu z instalacją PV” oraz wariant z magazynem energii. Najważniejsze cechy:

• Kompleksowa umowa net-billing – Polenergia zapewnia jedną umowę na sprzedaż i odkup energii na zasadach net-billingu. Firma przejmuje za klienta wszelkie formalności związane z przyłączeniem i rozliczeniem prosumenckim. Nie stosuje żadnego własnego systemu pseudo-opustów – tu nadal obowiązuje depozyt wirtualny i ceny rynkowe, ale Polenergia stara się je ustabilizować na korzyść klienta.
• Gwarantowana cena odkupu – według informacji reklamowych Polenergii, oferta zawiera gwarancję stałej ceny odkupu energii lub minimalnej ceny. W materiałach pojawia się hasło „gwarantowana cena wykupu energii”. Może to oznaczać, że Polenergia zapewnia prosumentowi minimalną stawkę za sprzedaną energię (np. w razie bardzo niskich cen rynkowych). Być może stawka ta jest zbliżona do cen z aukcji OZE (~389 zł/MWh, czyli 0,389 zł/kWh) – co postulowała branża PV jako fair minimum. Niestety, szczegóły nie są publicznie dostępne – prawdopodobnie przedstawiane indywidualnie klientowi. Taka gwarancja chroniłaby prosumenta przed sytuacją, gdy ceny na giełdzie spadną do bardzo niskich poziomów.
• Elastyczność oferty – Polenergia daje “Gwarancję wyboru” – możliwość zmiany taryfy/oferty dwukrotnie w trakcie trwania umowy. Ponadto, po każdych 3 latach trwania cennika klient może wybrać inny produkt z aktualnej oferty, jeśli uzna to za korzystne. To ważne, bo rynek energii się zmienia – prosument może np. przejść na ofertę z inną strukturą cen lub dołączyć usługę magazynu.
• Roaming umowy – Ciekawą opcją jest łatwe przeniesienie umowy na nabywcę nieruchomości w razie sprzedaży domu z instalacją PV. Polenergia deklaruje, że w prosty sposób nowy właściciel może kontynuować umowę prosumencką poprzednika. To istotne, bo przy zmianie właściciela często pojawia się pytanie co z rozliczeniami – tu zapewniono ciągłość (oczywiście za zgodą stron).
• Dodatkowe korzyści: W standardzie Polenergia oferuje 100% zielonej energii – klient ma pewność, że pobierany prąd pochodzi ze źródeł odnawialnych (firma realizuje to w ramach programu “Energia 2051”). Mają także nowoczesny eBOK i aplikację mobilną z danymi o produkcji energii z instalacji PV, co ułatwia monitorowanie efektów.
• Warunki i opłaty: Oferta jest adresowana do klientów kupujących PV od Polenergii, więc zwykle pakiet obejmuje finansowanie instalacji i umowę na sprzedaż energii. Szczegóły cen (poza gwarancją odkupu) nie są jawne, ale jako sprzedawca Polenergia oferuje konkurencyjne stawki za prąd dla domu. Okres umowy prawdopodobnie jest wieloletni (np. 5-6 lat z opcją aneksowania po 3 latach).
• Opinie: Polenergia jest chwalona za innowacyjność i pro-klienckie podejście – jako prywatny gracz stara się przyciągnąć prosumentów elastycznością i zielonym wizerunkiem. Klienci cenią sobie możliwość zmiany taryfy w trakcie umowy (rzadko spotykane u innych) oraz fakt, że Polenergia załatwia sprawy przyłączenia i dotacji „za nich”. Ponieważ to oferta stosunkowo nowa, brakuje długoterminowych opinii o rozliczeniach, ale zapowiedź gwarantowanej ceny minimalnej jest oceniana bardzo pozytywnie – usuwa część niepewności, która towarzyszy standardowemu net-billingowi.

Inni sprzedawcy i oferty

Poza powyższymi, na rynku działa wielu innych sprzedawców energii (np. Fortum, Innogy (E.ON), Orange Energia, Plus, mniejsi dostawcy lokalni). Większość z nich rozlicza prosumentów według standardowego net-billingu i nie oferuje specjalnych programów lojalnościowych dla prosumentów. Wybierając takiego sprzedawcę, warto zwrócić uwagę głównie na wysokość opłaty handlowej, długość umowy i dodatkowe bonusy. Niektórzy niezależni sprzedawcy wabią nowych klientów np. brakiem opłaty handlowej przez pierwszy rok lub gwarancją stałej ceny zakupu energii. Orange Energia przykładowo oferowała brak opłaty handlowej przy e-fakturze, ale rozliczenie nadwyżek odbywało się według cen PSE jak wszędzie. Plus (Polsat) promował pakiet: prąd + fotowoltaika + rabat na usługi telekom – jednak net-billing u nich także jest ustawowy.

Warto wspomnieć o koncepcji prosumentów wirtualnych i zbiorowych wprowadzonych w prawie – np. prosument lokatorski (wspólnoty mieszkaniowe) czy spółdzielnie energetyczne. Te modele pozwalają na dzielenie się energią i mogą być oferowane przez niektóre firmy we współpracy z samorządami. Jednak dla typowego prosumenta indywidualnego kluczowe jest wybranie sprzedawcy, który zapewni dogodne warunki umowy i wsparcie w zarządzaniu energią.

Net-billing

Opinie użytkowników i porównanie ofert

Opinie prosumentów na temat net-billingu i ofert firm są zróżnicowane. Wielu nowych prosumentów początkowo obawiało się, że odejście od opustów spowoduje znaczne pogorszenie opłacalności domowej fotowoltaiki. Rzeczywistość okazała się bardziej złożona: w okresie gwałtownego wzrostu cen energii w 2022–2023 net-billing przyniósł niektórym nawet większe oszczędności niż stary system (wysokie ceny sprzedaży energii zrekompensowały brak opustu). Jednak spadek cen w 2023 spowodował, że nastroje prosumentów znów się pogorszyły – wielu z niecierpliwością czekało na obiecane poprawki regulacji. Wprowadzone z końcem 2024 r. zmiany (dopłata 23%, 30% zwrotu) zostały odebrane pozytywnie, choć wciąż pojawiają się postulaty dalszych ulepszeń, np.: ustanowienia minimalnej gwarantowanej ceny odkupu, możliwości pokrywania całego rachunku (łącznie z dystrybucją) z depozytu czy wypłaty 100% niewykorzystanych środków. Branżowe stowarzyszenia (np. Federacja Konsumentów, branża PV) wskazują, że takie zmiany uspokoiłyby prosumentów i zachęciły do inwestycji, nie narażając ich na nieprzewidywalność rynku.

Porównując oferty poszczególnych firm, można stwierdzić, że podstawowe zasady rozliczeń (stawki odkupu, okresy, depozyt) są u większości takie same – regulowane prawnie. Tabela poniżej zestawia główne elementy ofert wybranych sprzedawców:

(Źródło danych: materiały firm i serwisy branżowe: enerad.pl, gramwzielone.pl, strony ofertowe – cytaty oznaczono w tekście.)

Net-billing

Podsumowanie

Net-billing w Polsce jest systemem dynamicznym – jego zasady ewoluują, a firmy energetyczne dostosowują oferty, by zachęcić prosumentów. Najwięksi sprzedawcy (PGE, Tauron, Enea, Energa, E.ON) oferują podobne warunki wynikające z przepisów – kluczowa jest tu wiarygodność dostawcy i jakość obsługi. Jak wskazują recenzje, klienci doceniają u nich rozwój e-usług i kompleksową ofertę (np. możliwość zakupu instalacji czy magazynu energii od tego samego podmiotu). Z drugiej strony zdarzają się krytyczne opinie o skomplikowanych rozliczeniach i trudnościach w komunikacji.

Pojawienie się alternatywnych modeli rozliczeń (Columbus, Idea PV i in.) pokazuje, że jest zapotrzebowanie na bardziej przyjazne dla prosumenta rozwiązania – zapewniające większą przewidywalność lub pełniejsze wykorzystanie wyprodukowanej energii. Oferty z wirtualnym magazynem energii czy gwarantowanym odkupem adresują bolączki net-billingu, takie jak utrata części środków po roku czy ryzyko niskich cen w lecie. Wybierając taką ofertę, prosument musi jednak rozważyć dodatkowe koszty (abonament) i ewentualne związanie z dostawcą na dłuższy czas.

Na decyzję wpływają również aktualne regulacje prawne – ostatnie zmiany (większy depozyt, możliwość wyboru rozliczeń) poprawiły opłacalność inwestycji prosumenckich. Dodatkowo rządowe programy dopłat (np. Mój Prąd) zachęcają do instalowania magazynów energii, co w przyszłości pozwoli prosumentom uniezależnić się od zmian systemu rozliczeń. Zarówno firmy energetyczne, jak i eksperci zalecają zwiększanie autokonsumpcji – np. poprzez inteligentne sterowanie urządzeniami czy inwestycję w domowy magazyn – aby jak najmniej energii oddawać do sieci.

Podsumowując, oferty net-billingu w Polsce stają się coraz bogatsze: prosument może pozostać przy standardowej ofercie u dużego sprzedawcy (co gwarantuje prostotę i brak dodatkowych opłat), albo wybrać innowacyjny model rozliczeń u alternatywnego dostawcy, który maksymalizuje korzyści z każdej wyprodukowanej kilowatogodziny. Wybór powinien zależeć od profilu produkcji i zużycia energii prosumenta, jego skłonności do ryzyka oraz tego, jak bardzo ceni sobie dodatkowe udogodnienia (jak przenoszenie energii między lokalizacjami czy pełną kompensację 1:1). Dzięki przejrzystemu porównaniu ofert – np. w powyższej tabeli – każdy prosument może znaleźć rozwiązanie najlepiej dopasowane do swoich potrzeb.